Người Zealand tại Bình Định 1969-1971

Năm 1969, một người New Zealand đặt chân đến Việt Nam với vai trò là nhân viên y tế cộng đồng. Trong suốt thời gian công tác tại tỉnh Bình Định, ông đã ghi lại hàng trăm bức ảnh quý giá – những lát cắt chân thực về cuộc sống, công việc và con người giữa bối cảnh chiến tranh đầy biến động. Ông hiểu rất rõ về Bình Định nên mỗi bức ảnh đều được ông chú thích rõ ràng. Mỗi bức ảnh như là một câu chuyện, một khoảnh khắc đầy ý nghĩa, nhưng chúng lại được lưu giữ một cách rời rạc, tản mác theo thời gian. Nếu bạn lướt nhanh qua các bức ảnh, bạn sẽ thấy vô vị, không có gì đặc biệt. Hãy chịu khó đọc nội dung chú thích của t và tác giả bên dưới nhé. Biết đâu bạn sẽ khám phá được vài điều có ích cho riêng bạn.

Giờ đây, tôi đang cố gắng sắp xếp lại những ký ức đó – ghép nối từng mảnh ghép hình ảnh để tái hiện chân dung một thời kỳ đã qua, cũng như hiểu rõ hơn về vai trò thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng của ông và đồng nghiệp.

Một trong những nhiệm vụ chính của người này là tiếp nhận và phân phối hàng y tế. Ông thường đến sân bay Quy Nhơn để nhận hàng, sau đó chuyển đến các bộ phận chức năng tại bệnh viện tỉnh. Đầu tiên là những bức ảnh được ông chụp tại sân bay vào nhiều thời điểm khác nhau. Hãy cùng xem – như thể đó là một câu chuyện liền mạch – để hiểu ông đã làm gì, và cảm nhận không khí một thời qua ống kính của chính người trong cuộc.

Nhận hàng tại sân bay Quy Nhơn

Trong khi chờ Bristol - máy bay chở hàng của chúng tôi, chiếc Beechcraft U21 này đang quay vòng để ra ngoài. Lưu ý biển báo bên trái.

(Đây là bức ảnh duy nhất t cho bạn xem hình đối chứng. Bãi đáp máy bay dân sự hiện nay là quảng trường Quy Nhơn. Những bức ảnh phía sau, hầu hết đều chụp tại khu vực này.)

Máy bay Bristol hàng tuần từ Singapore đến, và người New Zealand của tất cả các đội gặp nó. Xe Landrover NZSC, Landrover NZST & xe kéo (những chữ viết tắt là tên của các đội y tế New Zealand). Tôi chỉ có thể cho rằng chiếc xe Jeep Willys được phủ kín thuộc về Bệnh viện Thánh Gia (Bệnh viện Đa khoa Quy Nhơn ngày nay) nhưng đó không phải là xe tôi nhận ra. Lưu ý: Tôi luôn đỗ xe dưới cánh máy bay để tránh nắng.

Chiếc máy bay này ban đầu được sơn màu xám bạc, nhưng nó nổi bật như ngón tay cái bị đau, và do đó không được phép ở lại qua đêm tại Qui Nhơn. Một khi đã ngụy trang, chúng sẽ ở lại qua đêm nếu cần. Được gọi một cách trìu mến là Bristrol Frighteners hoặc "20 nghìn đinh tán" (có lẽ nó được ghép lại bởi 20 nghìn đinh tán). Phía trên, kỹ sư bay đang kiểm tra các thùng nhiên liệu.

Tấm ảnh được đóng khung bởi một cặp Bristrols. Một chiếc C130 đang lăn bánh vào sân đỗ, chiếc Bristrol chuẩn bị di chuyển ra đường lăn. Tôi nghĩ đây là lần nhận chiếc ô tô Trekka cuối cùng của chúng tôi, hãy xem góc phải bên ngoài, lưu ý rằng gương chiếu hậu hầu hết sẽ không còn trong vòng một tháng tại Việt Nam.

Bristol đỗ cạnh một chiếc Bristol khác. Một lần trong 2 năm rưỡi tôi ở đó, tôi thấy có 3 chiếc Bristol trên đường băng tại Qui Nhơn. Tôi nghĩ chiếc này là chiếc đầu tiên xuất hiện trong lớp sơn ngụy trang.

Một chuyến hàng tiếp tế từ Singapore. Một chiếc Trekka (ô tô), một tủ đông F&P, một máy sấy quần áo F&P, một máy phát điện Lister. Lưu ý 2 người Mỹ đang quan sát khí động học của Bristol, Bạn có muốn biết máy bay mà họ đang ở bên dưới không? Có vẻ như là một máy bay cánh quạt tua bin 4 động cơ nhỏ. Bệnh viện tỉnh ở phía sau.

Xe Land Rover của Hội Chữ thập đỏ New Zealand đến Qui Nhơn. Quân đội Hoa Kỳ đã cung cấp một chiếc xe tải để đưa nó ra khỏi máy bay chở hàng Bristrol B170 của Không quân Hoàng gia New Zealand. Chiếc Land Rover đã trở về New Zealand khi nhóm Chữ thập đỏ rời khỏi Việt Nam và là xe hỗ trợ trong một số năm ở khu vực Wellington.

Ngày giao thư thứ tư, tôi hẳn đã đi Sài Gòn vì trong máy bay là Dan McCloud luôn lái xe Chevrolet Apache và là người đưa thư trong ngày, xử lý thư của đội, áo phông trắng. Người kia, quân đội NZ (New Zealand), là một chàng trai đến từ Bồng Sơn. Lưu ý người lính ARVN với khẩu súng đeo trên vai. Có lẽ anh ta đang tìm cách đi nhờ máy bay đến Sài Gòn.

Bay ngược về Qui Nhơn trên chiếc Bristol. Không thể cưỡng lại được bức ảnh này. Ghế ngồi ở Bristol rất thú vị vì người ta nói rằng hướng về phía sau máy bay là cách di chuyển an toàn hơn. Cửa sổ lớn giúp người ta có tầm nhìn tốt hơn nhờ cánh cao. Hệ thống sưởi được cung cấp bởi một máy sưởi Webasto (tôi cho là đốt bằng dầu hỏa) đẩy không khí ấm qua ống dẫn. Máy giặt được đặt ở vị trí chiến lược để bắt không khí ấm từ một trong các cửa thoát. Chuyến đi từ Sài Gòn đến Qui Nhơn hoặc LZ English (Bong Son) không dừng lại nên hành khách được phục vụ một bữa ăn nhẹ và bịt tai. Một trong những chuyến hàng khác thường nhất mà tôi từng mang ra khỏi Bristol là khoảng 40 chậu cây cảnh. Cuộc trò chuyện với người quản lý chuyến hàng diễn ra như thế này..."Những thứ này dành cho chúng tôi à?" "Vâng, tôi đã gọi cho nhóm phẫu thuật" "Chúng ta sẽ làm gì với những loại thảo mộc trồng thuốc này?" "Nhìn này, tôi chỉ giao những thứ này theo chỉ dẫn. Chúng được gửi từ New Zealand.

Khi xem xét kỹ hơn, tôi nhận ra Kowhai & Pohutukawa và những người khác mà tôi không biết, thò ra khỏi túi polythene của họ. Đặt chúng vào xe kéo và đưa chúng đến bệnh viện. Tại đó, AO hỏi tôi "những cây này có đến từ New Zealand không? Chúng dành cho khu vườn của bệnh viện". Người làm vườn trưởng đặt chúng cạnh conex của tôi gần cửa hàng. Tưới nước ngày đêm và sau một vài tuần, chúng trông không được khỏe mạnh lắm. Trưởng nhóm của nhóm NZRC thứ 3 đã đến phòng khử trùng để uống cà phê. "J.... anh có kinh nghiệm làm nông, anh có thể xem những cây từ New Zealand không? Chúng trông không được tốt lắm." Chúng tôi đi bộ đến 'vườn ươm', anh ấy nhìn vào và nói "Tôi đã sửa chúng". Anh ấy quay lại vào ngày hôm sau và đổ đầy thùng tưới bằng thứ chất nhờn màu đen này. "Đó là gì vậy?" Tôi hỏi. "Jungle Juice, chúng sẽ ổn thôi" là câu trả lời. Toàn bộ số cây đó đã chết trong vòng một tuần. Tôi tự hỏi liệu điều đó có được báo cáo lại với Đại sứ quán không?

Tony Newson mặc quân phục và M151a, tôi nghĩ chiếc xe jeep này bị gạch tên trong một vụ tai nạn khi đang di chuyển giữa Qui Nhơn và Bồng Sơn. Bức ảnh này có lẽ là giữa năm 69 vì tôi đã không hàn bộ cản  vào phía sau xe Land-rover. Vệt sơn hình con ngựa được in trên cửa sau, là lỗi của Roy, một vài sĩ quan cấp cao Hoa Kỳ đã phun sơn khắp xe Rover trong khi đồng đội của họ đã bắt Roy vào câu lạc bộ của sĩ quan cấp cao.

Đây là chuyến bay thẳng từ Singapore đến Qui Nhơn lúc sáng sớm.

Xe tải tiếp tế từ Bồng Sơn vào để lấy thư và đón tiếp người luôn phiên nếu có. Pete Stitt trong chiếc xe tải 3/4 tấn. Tôi nghĩ đó là ngày đầu tiên của Pete ở Qui Nhơn. Graham, đội trưởng của chúng tôi đi lang thang tìm thư nhà.

Sân bay Qui Nhơn vào tháng 7 năm 1970, nhìn về phía nam. Chiếc Landrover của tôi ở phía sau. Một bó nệm trên giá nóc và một bó nữa trong xe kéo. Không chắc là xe của ai bên cạnh xe của tôi.

Tháng 7 năm 1970, có tin từ Sài Gòn rằng Bristol (máy bay) đang chở nệm đến cho bệnh viện tỉnh (Quy Nhơn) và các bệnh viện Bồng Sơn. Chiếc Landrover và xe kéo của MO không đủ đáp ứng nhu cầu nên tôi đã kéo xe tải của NZRC (đội phẫu thuật New Zaeland) và nhóm Bồng Sơn vào để giúp vận chuyển nệm đến cửa hàng Y tế của Tỉnh. Tôi ngồi trên nóc cabin, John (NZRC) lái xe tải và Trung úy Không quân Bob Denniston ngồi bên trái. Bức ảnh này xuất hiện trong cuốn sách của Ian McGibbon, Chiến tranh Việt Nam của New Zealand.