Xã Tây Sơn những ngày xưa ấy

Huyện đoàn Tây Sơn 1968

Chào cờ Hàn Quốc trên đất Việt Nam 1968

Vị trí ảnh trên nay là Huyện đoàn Tây Sơn

https://maps.app.goo.gl/XfDJvJs4jgZpY2PJ8

Huyện đoàn Tây Sơn 2021 thời dịch covit

Theo wiki, tổng thống Hoa Kỳ Johnson cho rằng sự tham chiến của quân đội Hoa Kỳ cùng đồng minh là một phần quan trọng trong chiến lược của Mỹ đối với cuộc chiến tại Việt Nam. Phía Hàn Quốc đã đưa ra lời đề nghị gửi quân đến Nam Việt Nam ngay từ năm 1954 nhưng bị từ chối. Ngoài ra, viện trợ kinh tế từ chính phủ Mỹ là nguyên nhân chính đổi lấy sự tham gia của Hàn Quốc vào cuộc chiến. Bên cạnh đó, một số binh sĩ Hàn Quốc thấy rằng mình phải chiến đấu để trả ơn cho những hy sinh mà người Mỹ đã làm trong chiến tranh Triều Tiên, nhưng nhiều người khác cũng nhìn thấy cơ hội tăng lương và hỗ trợ gia đình vì đất nước sau chiến tranh vẫn còn nghèo đói. Lương trung bình tại Nam Việt Nam là 37,50 đô la mỗi tháng, cao hơn mức cơ bản 1,60 đô la mỗi tháng ở quê nhà mặc dù phần lớn họ được chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ.

Tại Bình Định, chưa hài lòng với vai trò là lính đánh thuê, Hàn Quốc còn muốn ảnh hưởng người Việt về văn hóa, xã hội. Phải chăng họ mong được tham gia chia phần miếng bánh Việt Nam, cụ thể là Bình Định. Không phải Mỹ là lực lượng quân sự cuối cùng rút khỏi Việt Nam (1972), mà chính Hàn Quốc mới là kẻ rút khỏi Việt Nam cuối cùng với bao lưu luyến (1973). Ảnh trên là cảnh trẻ em đang chào cờ Hàn Quốc tại Phú Phong, vị trí này nay là Huyện đoàn Tây Sơn. Bắt người nước khác chào cờ mình trên chính tổ quốc họ là điều cấm kỵ. Mà cũng chẳng phải cấm kỵ gì khi chính quyền hiện tại chỉ là bù nhìn do Mỹ dựng nên. 

Phía sau bức ảnh là một ngôi nhà thờ, bạn còn nhớ nhà thờ này không? 

Lò gạch Tây Sơn 1967

Nếu bạn sống đủ lâu ở Bình Định, hẳn bạn đã ít nhiều nghe đến gạch ngói Phú Phong. Đó không chỉ là một cái tên, mà là cả một thời rực rỡ của làng nghề đất võ Tây Sơn.

Hãy nhìn bức ảnh năm 1967 tại quốc lộ 19, đoạn qua Phú An, Tây Xuân, Tây Sơn. Khi ấy, ven con đường cong cong giữa đồng lúa, những mái tranh, những lò gạch rực lửa, những mái ngói đỏ au nằm xen kẽ với ruộng đồng xanh mướt. Đó là thời gạch ngói Phú Phong bước vào những năm tháng cực thịnh, góp phần dựng nên bao ngôi nhà khang trang, đẩy lùi dần những mái tranh nghèo khắp các làng quê Bình Định.

Không chỉ dừng lại ở đất mẹ, sản phẩm của những lò gạch Phú Phong còn vươn xa sang tận Lào, Campuchia... Hàng triệu viên gạch, viên ngói trầm mình trong lửa đỏ, đổi lấy cơm áo cho biết bao gia đình. Theo baobinhdinh năm 2007, toàn huyện Tây Sơn có tới 500 lò gạch hoạt động rầm rộ. Chỉ riêng xã Bình Nghi đã có hơn 4.000 lao động thường xuyên bám lấy nghề, Như thể trong máu thịt người dân nơi đây đã có sẵn vị chua mặn của đất sét, của mồ hôi từ những ngày dài nung đỏ lửa lò.

Thế rồi, những gì lên đến đỉnh cao cũng bắt đầu trượt dốc. Tư duy sản xuất manh mún, thủ công, mạnh ai nấy làm, cộng với sự bùng nổ của các công trình hiện đại, của bê tông, gạch block... đã bắt đầu đẩy nghề gạch ngói Tây Sơn vào thế chênh vênh. Đòn cuối cùng giáng xuống khi tỉnh Bình Định thực hiện chủ trương xóa sổ các lò gạch thủ công, chấm dứt nạn ô nhiễm môi trường kéo dài nhiều năm.

Những lò nung một thời đỏ lửa, giờ chỉ còn lại nền đất cũ, cỏ mọc lổm ngổm. Nếu bạn chạy xe trên quốc lộ 19 hôm nay, sẽ không còn thấy bóng những lò gạch lụp xụp giữa đồng ruộng, chỉ còn cây xăng Petrolimex lặng lẽ thế chỗ, phía sau là trường lái xe Tây Sơn. Tưởng chừng như cả làng nghề đã tắt lửa. Nhưng lửa nghề vẫn còn một đốm nhỏ, và đốm nhỏ đó đã kịp thắp lại hy vọng.

HTX gạch ngói Phú Phong chính là những người giữ lửa ấy. Họ sớm nhận ra con đường thủ công đã đi đến giới hạn, mạnh dạn chuyển mình sang công nghệ tuynel, rồi hiện đại hóa với ngói màu không nung. Khi nguồn đất sét dưới đồng cạn dần, họ ngược lên đồi lấy lớp đất pha sét thay thế. Từ những viên gạch xây tường đơn giản, HTX còn nhận làm các loại ngói giả cổ, ngói âm dương... phục vụ trùng tu đình chùa, miếu phủ, resort, lăng tẩm. Cái chất nghề truyền thống giờ đây khoác lên mình chiếc áo hiện đại, đẹp hơn, bền hơn, vẫn giữ được hồn cốt xưa.

Giữa muôn vàn đổi thay, HTX gạch ngói Phú Phong vẫn tồn tại, vẫn nung lửa, vẫn nghe tiếng đất sét nổ lách tách trong lò như một bản nhạc cổ xưa vọng lại giữa thế kỷ 21.

Câu chuyện của làng gạch Phú Phong, nếu kể đủ, chính là lát cắt của bao làng nghề Việt Nam: có thời hoàng kim, có ngày khốn khó, có lúc ngỡ như tắt lịm, rồi lại bất ngờ hồi sinh trong một hình hài mới. Chỉ cần còn người giữ nghề, giữ tâm, thì lửa nghề vẫn còn đỏ mãi.

Vị trí ảnh trên 

https://maps.app.goo.gl/Qehw2ErDSkrL8c5JA

UBND xã Tây Xuân, Tây Sơn 1967

Tấm ảnh xưa là hình chụp trụ sở UBND xã Bình Phú, thuộc huyện Bình Khê, tỉnh Bình Định, nằm ngay Quốc lộ 19.

Sau 1975, huyện Bình Khê đổi tên thành Tây Sơn, và đến năm 1987, xã Bình Phú được tách thành 2 xã: Tây Phú và Tây Xuân.

Nhiều năm gần đây, vị trí đó thuộc xã Tây Xuân, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định – chính là UBND xã Tây Xuân, được xây dựng lại trên nền cũ. Còn hôm nay thì t không rõ lắm, vì nước ta vừa thay đổi lung tung quá. Cái tên tỉnh Bình Định cũng chạy đi đâu mất tiêu rồi. Bên phải là Ty Thông Tin có lẽ chính là Quỹ tín dụng nhân dân Bình Nghi. Hồi đó, băng rôn, khẩu hiệu cũng lắm nhỉ. Gì mà "Biết tranh thủ hòa bình. Chống c.. ộ..ng s..ản x.. âm lăng". Rất chi và này nọ, nhưng t không hiểu lắm. Chỉ biết cs là mối quan tâm lớn nhất của chính quyền VNCH lúc này.

Vị trí ảnh

https://maps.app.goo.gl/PGZf62ujHFj5UW4w6