Những câu chuyện dang dở

 Khi đó, tôi học lớp 5, là cậu bé nhỏ con, hơi nhút nhát. Một buổi sáng cận tết năm 1994, tôi đến nhà Nhân chơi. Nhân to con, mập mạp và có vẻ thành thục hơn tôi nhiều. Ấy thế mà không hiểu sao nó lại chơi thân tôi, một phiên bản trái ngược nó hoàn toàn. Có lẽ vì cái sự "người lớn" so với tuổi nên Nhân được bầu là lớp trưởng lớp tôi. Nhân sống với ông ngoại cùng cậu mợ. Má nó đi làm xa.

Nhân rủ tôi đi giẫy mả ba nó. Tôi học với nó từ năm lớp 4, nhưng giờ này mới nghe nó nói về ba. Tôi hỏi:
- Ở đâu?
- Quy Nhơn. - Nhân nói.
- Ừ, đi.
Quy Nhơn cách nơi chúng tôi sống 30km. Tôi nhận lời vì thích đi chơi chứ chẳng phải thương tiếc gì ba nó. Trẻ con rất ngây thơ nhưng có lẽ cũng là những đứa vô tâm. Tất nhiên, chúng tôi đi xe đạp, vì chẳng đứa nào có tiền đi xe đò. Và tất nhiên, nó chở tôi vì nó khỏe, với lại tôi cũng chưa biết đi xe. Đây là chuyến đi chơi xa đầu tiên của tôi mà không có ba má theo cùng. Ông bà nếu biết, chắc chắn tôi no đòn.
Thế là, tôi cầm cây cuốc ngồi sau, nó hì hục đạp. Khoảng cách 30km đối với một đứa trẻ thời nay và ngay cả tôi khi đó tương đối xa xôi. Nhưng với nó, có lẽ là điều bình thường, hoặc do chính tôi suy nghĩ như vậy.
Hơn một giờ sau, chúng tôi đến đường Tây Sơn. Đoạn đường này đang thi công dở dang, chưa được trải nhựa. Những cơn mưa suốt 2 tháng đông trước đó đã làm con đường cực kỳ lầy lội. Cảm giác đường đi quá xa, tôi thấy mông mình mỏi nhừ, có chút hối hận. Nhìn đoạn sình khoảng 200m phía trước, tôi ái ngại hỏi:
- Sắp đến chưa?
Nhân trấn an:
- Sắp rồi, qua đoạn bùn này là đến.
- Hồi giờ mày đi chưa?
- Năm ngoái, tao có đi với má tao rồi.
Hai bên là rừng cây, xung quanh không nhà dân, và con đường quá xấu, thảo nào không có một chiếc xe nào qua lại. Chỉ có hai đứa trẻ không biết trời cao đất dày như chúng tôi mới đi qua con đường này. Không có vị trí nào khô để đặt chân, hai đứa xuống xe và lội thẳng xuống bùn. Sợ dơ dép nên chúng tôi đi chân đất. Bùn sệt màu đỏ vàng, ngập đến gối, tôi một tay xách 2 đôi dép của mình và bạn, một tay cầm cuốc bì bõm lội phía sau Nhân. Qua đoạn bùn, chân chúng tôi như mang 2 đôi tất vàng. Không có nước rửa, chúng tôi đành lấy lá cây cào bớt lớp bùn, rồi cứ thế, chân trần tiếp tục cuộc hành trình. Đoạn đường phía trước tuy ít sình lầy, có thể đi xe, nhưng cũng không dễ. Đúng như lời Nhân nói, nơi này cách mộ ba nó không xa, nhưng phải 15 phút sau, chúng tôi mới đến nơi do đường xấu.
Nhân dẫn tôi rẽ phải vào một con đường, đi qua một cánh cổng, trên cổng ghi Nghĩa Địa Phật Giáo. Đi sâu vào trong chút là tượng một ông phật đứng mặc áo vàng, tay cầm thiền trượng. Lúc này, tôi chưa được xem phim Tây Du Ký, chứ nếu đã xem, tôi sẽ cho rằng đó là Tam Tạng. Lần đầu, tôi thấy một nghĩa trang to lớn, đồ sộ như thế này. Cơ man nào mộ chen dày, kéo dài đến tận trên núi. Với tôi, khi đó, nơi này thật vĩ đại. Ngày cận tết nên cũng khá nhiều người đến đây dẫy mả. Tôi nghĩ một chút, rồi đưa dép cho Nhân, cả hai lại mang dép vào. Một bà cô nhìn bộ dạng lết thết của chúng tôi hỏi:
- Hai đứa đi đâu đấy?
Rồi cô ta nhìn cây cuốc trên tay tôi, tự trả lời:
- Đi dẫy mả à!? Ba má tụi con đâu? Chờ ba má vào rồi dẫn đi, coi chừng bị lạc đó.
Nhân không trả lời, dựng xe cạnh tượng phật rồi lầm lũi hướng vào sâu nghĩa trang. Tôi lý nhí "Dạ." rồi hớt hải chạy theo nó. Nó thoăn thoắt băng qua các ngôi mộ như đã rất quen thuộc nơi này. Tôi theo nó, càng đi càng hoảng, vì lúc này xung quanh toàn là bia mộ, không khí thoang thoảng một mùi lạ, hương không phải, thối cũng không đúng. Cảm giác rờn rợn chạy dọc theo sống lưng.
Đến một mảnh đất trống, Nhân dừng lại, chỉ vào một ụ cỏ:
- Đây là mả ba tao.
Tôi nhìn nấm đất, cỏ mọc dày, chen vài miếng rác từ các đồ thờ cúng. Xung quanh là những ngôi mộ xi măng, riêng nó nằm trọi không bia mộ. Nếu Nhân không nói đây là mộ, chắc tôi không thể biết được. Mộ ba nó không xây, nên vị trí này tương đối thoáng, khiến tôi dễ thở đôi chút.
Nghỉ một chút, rồi nó cầm cuốc bắt đầu giẫy. Tay chân cũng ra vẻ thành thạo lắm, nhưng dù sao nó cũng chỉ là đứa bé 11 tuổi, chẳng mấy chốc, nó thở phì phò, phải nghỉ tay. Tôi hỏi:
- Sao ba mày chết?
- Ổng hút xì ke
- Hút xì ke là gì?
Nó ngẫm nghĩ chút rồi bảo:
- Hút xì ke là hút xì ke chứ là gì?
Tôi ngơ ngác một chút, rồi cũng chẳng buồn hỏi lại.
- Mày cần tao cuốc dùm không? - Tôi nói.
Nhân đưa cuốc cho tôi, và tôi cuốc bậm môi, cuốc đúng như cái câu đào mồ cuốc mả. Được vài nhát, Nhân nói:
- Cuốc kiểu vậy, mày sẽ được gặp ba tao đó.
Không hiểu ý nó, tôi vẫn chăm chỉ làm việc. Bực mình, nó giành lấy cuốc và làm mẫu.
- Cuốc kiểu này này.
Cầm cuốc, nó cuốc xéo xuống, làm bong lớp cỏ trên mặt nấm mộ, từng mảng, từng mảng.
- Thôi để tao làm luôn. Mày ngồi chơi đi.
Nó nghỉ được 4 bận thì giẫy mả xong. Nó cố gianh mả cho tròn nhưng kết quả hơi lam nham. Dù sao nó cũng chỉ là trẻ nửa thành thị, ít khi đụng đến cuốc. Dẫy mả là công việc hơi quá sức đối với một đứa trẻ. Xong đâu đấy, nó chạy vù đi. Tôi sợ ma, vội chạy theo. Đến xe đạp, nó lôi một thẻ nhang nhỏ cột trên sườn xe từ trước rồi chạy đi xin lửa. Tôi đứng đợi, rồi cùng nó quay lại mộ. Cắm thẳng tất cả nhang, không khấn vái gì cả, nó ngồi bần thần trước mộ.
Công việc đã xong, nó như được giũ bỏ đi một trách nhiệm gì đó. Nó không hiểu lý do gì bắt nó bôn ba quãng đường dài để chăm sóc ngôi mộ này. Nó đi giẫy mả, cậu nó có biết nhưng không ngăn cản hoặc đi cùng. Có thể nói, cuộc sống của nó tại nhà ngoại cũng không dễ chịu. Nhiệm vụ đã xong, tưởng chừng thoải mái, nhưng nó thấy trống vắng lạ kỳ. Bất giác nó quay đi.
- Thôi về.
Tôi lủi thủi theo sau, ngồi sau xe. Nó lầm lũi đạp, thỉnh thoảng đưa tay quẹt mặt. Đường vắng, không xe, sao lại có bụi. 
Về nhà, tối đó, tôi sốt. Má tôi vô mùng, sờ trán tôi, nói với ba.
- Thằng Vách nóng quá.
Rồi bà lấy khăn ấm chườm trán tôi. Tôi mơ màng, nửa mê nửa tỉnh. Thấy trần nhà thật cao, căn phòng hôm nay sao rộng quá. Phía xa, cha con thằng Nhân rủ nhau đi chùa, chơi tết. Tôi muốn đến, chào hỏi, chơi với nó, nhưng người cứ cứng đơ, không động đậy, không gọi được. Cứ thế cha con nó đi xa dần. Một bàn tay đặt lên trán tôi. Tiếng ba tôi trả lời má.
- Chắc sáng giờ chạy nhảy nhiều.
Rồi ông buông tay, lại cầm khăn, đi nhúng nước thêm cho ấm. Một giọt nước mắt nóng hổi, từ mắt tôi, ứa ra, chảy xuống má.
Hai ngày nữa đến tết, tụi nhỏ đã bắt đầu đốt pháo đì đùng. Cuối năm, không hên lắm, bệnh rồi.